Wszyscy musimy chodzić do pracy, żeby zarabiać. Dla większości z nas wyjście do pracy często, oprócz przynoszenia pieniędzy, spełnia nasze potrzeby towarzyskie. Dla niektórych jednak, przez sposób w jaki traktują ich współpracownicy, codzienny wyjazd do pracy wiąże się ze strachem i lękiem.
Dyskryminacja w miejscu pracy to szerokie pojęcie obejmujące sytuacje od bycia nękania przez innych pracowników, po niesprawiedliwe względem innych traktowanie przez pracodawce.
Do roku 2010 wszyscy byli chronieni przez wiele różnych antydyskriminacyjnych ustaw i praw rozsianych po różnych miejscach. Obecnie wszystkie te zasady można znaleźć w jednym akcie: The Equality Act 2010. Dla każdego kto myśli, że jest dyskryminowany, ustawa ta, to punkt wyjścia.
Co to jest dyskryminacja?
Dyskryminacja polega na tym, że jesteśmy traktowani w mniej sprawiedliwy sposób przez pracodawcę lub współpracowników. Żeby zachowanie to było zakwalifikowane jako dyskryminacja, musi dotyczyć którejść z wymienionych w The Equality Act cech, nazywanych ‘protected characteristics’ czyli cechy prawnie chronione.
Prawnie chronione cechy to:
- Wiek
- Niepełnosprawność
- Zmieniona płeć
- Małżeństwo i związek cywilny
- Ciąża i macieżyństwo
- Rasa (w tym kraj pochodzenia)
- Religia i wierzenia
- Płeć
- Orientacja seksualna
Dyskryminacje można przypisać tylko do powyższych 9 cech. Wszystkie inne niepożądane zachowania niezwiązane z powyższymi cechami, nie będą uznawane za dyskrymiancje zgodnie z The Equality Act (mogą jednak stanowić podstawę innego przewinienia).
Ponadto w The Equality Act zostały zdefiniowane 4 rodzaje zachowań stanowiących dyskryminację:
- Bezpośrednia dyskryminacja – traktowanie kogoś mniej korzystnie z powodu jednek z 9 chronionych cech
- Pośrednia dyskryminacja – wprowadzenie zasady która ma się odnosić do wszystkich, ale w praktyce w sposób niesprawiedliwy dotyka osób posiadających jedną z chronionych cech. \
- Nękanie – niepożądane zachowanie w stosunku do kogoś wyróżniającego się jedną z chronionych cech
- Prześladowanie – gorsze traktowanie z powodu złożonej skargi na dyskryminacje
The Equality Act chroni pracownika od rekrutacji do zakończenia pracy. Pracodawca może być odpowiedzialny za dyskryminację jeżeli odmówi zatrudnienia kogoś z powodu chronionej cechy.
Większość dyskryminujących sytuacji wydarza się w trakcie trwania zatrudnienia. Najczęstszymi przykłady to np. sytuacje w których pracodawca płaci mniej osobom wyróżniających się jedną z cech, nie oferuje im awansów lub po prostu traktuje takie osoby źle w miejscu pracy. Dyskryminacja polega także na nękaniu przez współpracowników i w takiej sytuacji to pracodawca jest odpowiedzilany, jako że prawnie odpowiada za działanie swoich pracowników. Wszystkie formy dyskryminacji są bezprawny i każda ofiara jest uprawniona do złożenia roszczenia przeciwko pracodawcy z tego powodu.
Co należy zrobić jeżeli jest się dyskryminowanym?
Kluczowe jest aby osoba dyskryminowana posiadała jak najwięcej dowodów na poparcie swoich twierdzeń. Dowody mogą polegać na:
- notatkach opisujących co i kiedy się stało oraz kto w sytuacji uczestniczył
- pisemne sprawozdanie osoby dyskryminowanej z sytuacji
- zapisanie danych świadków sytuacji
- zapisywaniu podobnych sytuacji które przydażyły się innym pracownikom
Ofiata powinna także złożyć raport do swojego przełożonego lub do samego pracodawcy. Jeżeli dyskryminacji dopuszcza się pracodawca lub przełożone, skargę można złożyć do departamentu HR lub skorzystać z procedury składania skargi przewidzianej przez firmę.
Procedura składania skargi powinna przewidywać próbę rozwiązania problemu. Istotnym jest, aby skorzystać z wewnętrznych procedur rowziązywania problemów. Trybunał może nieprzychylnie patrzeć na wnioskodawcę który nie skorzystał najpierw z procedur przewidzianych w miejscu pracy. Sama procedura może nam także po prostu pomóć rozwiązać problem bez pomocy trybunału pracy, ponieważ procedura przed organem może być kosztowna zarówno finansowo jak i emocjonalnie.
Jeżeli wewnętrzna procedura nie pomoże, wtedy warto zastanowić się nad kolejnym krokiem. Jeżeli pracownik chce złożyć roszczenie o dyskryminacje, musi spełnić wymagania stawiane przez trybunał. Wszystkie roszczenia muszą być złożone w ciągu 3 miesięcy od wydarzenia. To ograniczenie czasowe jest rygorystycznie przestrzegane. Jeżeli doszło do paru wydarzeń, zazwyczaj przedawnienie liczy się od ostatniego wydarzenia.
Jeżeli chodzi o samą procedurą, roszczący musi skontaktować się najpierw z ACAS (Advisory, Conciliation and Arbitration Service – agencja zajmująca się doradztwem oraz mediacją w sprawach pracy), przed złożeniem roszczenia do trybunału. ACAS jest bezstronną instytucją która pomoże zwaśnionym stronom dojść do rozwiązanie przez mediację lub arbitraż. Czas poświęcony na procedurą przed ACAS zatrzymuje bieg 3 miesięcznego terminu przedawnienia.
Następnym krokiem jest złożenie wniosku do trybunału pracy. Trybunał sam zbada treść roszczenia i podejmie decyzję o odrzuceniu/przyjęciu wniosku. W przypadku przyjęcia wniosku, zostanie on wysłany do pracydawcy który będzie miał 28 dni na odpowiedź. Po otrzymaniu odpowiedzi, mogą się odbyć wstępne przesłuchania których celem jest wstępne zbadanie sprawy.
Na ostatecznym przesłuchaniu, każda ze stron będzie miała szansę przedstawić swoje argumenty oraz dowody. Rozprawy te są raczej dość długie, ponieważ wszystkie dowody przedstawiane są osobiście przez strony. W zależności od ilości świadków i złożoności sprawy rozprawa może zająć od jednego dnia do paru tygodni. Trybunał może postanowić, że wyda decyzję od razu albo zastrzec sobie prawo do wydania decyzji pisemnej w późniejszym czasie. Jeżeli okazało się, że pracodawca dopuścił się dyskryminacji, trybunał zasądzi pracownikowi odpowiednią kwotę odszkodowania.
Dyskryminacja w miejscu pracy to doświadczenie dzielone przez wiele osó każdego dnia. Obowiązująca ustawa, The Equality Act 2010, ma za zadanie chronić i pomagać w takich sytuacjach. Każdemu kto uważa, że jest dyskryminiowany ACAS powinien udzielić porady i pomóc rozwiązać problemy.
