Czas nieuchronnie zbliża nas do momentu wyjścia Wielkiej Brytanii z Unii Europejskiej. Termin przewidziany to 29 marca 2019 roku. Obecnie zawierane są porozumienia dotyczące warunków wyjścia. Ostatnio uzgodnione detale dotyczące praw obywatelii Unii przebywających na terenie Wielkiej Brytanii po Brexicie.
Ustalono następujące zasady, z efektem na 29 marca 2019:
Prawo pozostania
Ogólnie rzecz ujmując, jeżeli już jesteśmy w Wielkiej Brytanii, będziemy mogli zostać. Jeżeli byliśmy tu przez 5 ostatnich lat lub dłużej, możemy aplikować o status osoby osiedlonej, który potwierdza nasze prawo do pozostania w Brytanii. Jeżeli byliśmy tu krócej niż 5 lat, możemy zostać do czasu, gdy będziemy uprawnieni o wystąpienie o status osoby osiedlonej.
Status osoby osiedlonej pozwala nam na sprowadzenie bliskich członków rodziny. Dotyczy to zarówno współmałżonków jak i partnerów z którymi nie łączy nas ważny związkek małżeński, dzieci, zależnych rodziców, dziadków oraz dzieci urodzonych lub zaadoptowanych poza Wielką Brytanią po 29 Marca 2019. Jeżeli przybędziemy do Brytanii po tej dacie i nie należymy do jednej z powyższych kategorii, na chwilę obecną nie ma żadnych propozycji co do statusu dla takich osób.
Mimo, że ogólna propozycja brzmi bardzo dobrze, można się obawiać, że diabeł twki w szczegółach. Nierozwiane wątpliwości dotyczą małżeństwa z osobą spoza Brytanii po 29 Marca 2019. Nie jest jasne, czy taka osoba mogłaby do nas przyjechać. Obecne prawo przewiduje proste i przejrzyste zasady dla obywatelii Brytanii w tym zakresie. Możnaby sądzić, że podobne prawa zostaną nadane osobom spoza Wielkiej Brytanii. Ponadto, nic nie zostało ustalone w sprawie osób które nie mają możliwości pozostania w Wielkiej Brytanii z powodu wyroków karnych przeciwko sobie. Drugą kwestią związaną, jest to, co się stanie, jeżeli popełnimy przestępstwo w Brytanii. Tu także, można posiłkować się obecnymi rozwiązaniami, które mówią jasno – taka osoba nie jest uprawniona do pozostania na terenie Wielkiej Brytanii.
Wyjazd z Wielkiej Brytanii
Prawo do starania się o status osoby osiedlonej nie zostanie utracone w przypadku wyjazdu z Wielkiej Brytanii. Zgodnie z obecnymi ustaleniami, będzie można wyjechać do 2,5 roku bez utraty prawa. Dla osób które już posiadają status, termin ten będzie wynosił 5 lat.
Dostęp do służby zdrowia, zasiłków i usług publicznych
Intencją jest taka, że osoby ze statusem osoby osiedlonej zachowają wszystkie prawa które przysługują im teraz. Oznacza to, że obywatele UE którzy ponosili opłaty na rzecz Wielkiej Brytanii, będą uprawnione do tych samych usług co teraz, a także do korzyści wynikających z dalszych wpłat. Osoby których dotyczy porozumienie zachowają swoje dotychczasowe prawo do opieki zdrowotnej.
Ponownie jednak, diabeł może tkwić w szczegółach, ale propozycja brzmi ogólnie dobrze.
Uprawnienia zawodowe
Uprawnienia zdobyte poza granicami także pozostaną respektowane na terenie Brytanii. Jeżeli zdobędziemy uprawnienia lekarza, dentysty lub jakiekolwiek inne kwalifikacje w jednym z krajów Unii, kwalifikacje będą respektowane w Wielkiej Brytanii.
Aplikowanie o status osoby osiedlonej
Jeżeli chcemy zostać w Wielkiej Brytanii po 29 Marca 2019 będziemy musieli postarać się o status osoby osiedlonej. Podanie detali co do aplikacji oraz otwarcie możliwości aplikowania jest zaplanowane na jesień tego roku. Najprawdopodobniej żeby aplikować, trzeba będzie:
- Ponieść opłątę. Jeszcze nie wiemy jaka dokładnie to będzie opłata, ale najprawdopodobniej między £70.00 a £80.00 od osoby. Każdy z członków rodziny będzie najprawdopodobniej uznany za oddzielnego aplikanta.
- Wypełnić formę. Najprawdopodobniej będzie trzebe podać dane osobowe, adres, datę urodzenia, dowód osobowy itp.
- Załączyć dowód na to, że przebywaliśmy na terenie Wielkiej Brytanii nieprzerwanie przez okres 5 lat. Dowody mogą obejmować rachunki, payslipy, umowy najmu i tym podobne.
- Sprawdzenie statusu. Nie zostało to jeszcze powiedziane, ale najprawdopodobniej będziemy sprawdzani pod kątem “zdolności” do pozostania. Może to doprowadzić do odmowy, w szczególności dla osób z przeszłością kryminalną.
Co wiemy na pewno?
Praktycznie nic. Na ten moment możemy aplikować o dopuszczenie do pozostania, potem konwertować nasze prawo na status osoby osiedlonej. Zmiana ta będzie wolna od opłąty. Rozsądne także będzie, żeby zacząć zbierać dokumenty na dowód okresu który przebywamy w Wielkiej Brytanii. Jeżeli opłata może być dla nas problemem, warto odłożyć sumę na ten cel.
Czy w ogóle będę potrzebował statusu osoby osiedlonej?
Od otrzymania statusu może zależeć to czy będziemy mieli prawo do wszelkich usług publicznych datkich jak edukacja, zasiłki, służba zdrowia. Jeżeli nie uda nam się zdobyć statusu w czas, wszystkie te rzeczy mogą być dla nas niedostępne i nie będziemy mogli zostać w Wielkiej Brytanii.
